Dünyada konuşulan 7 bin dilin yarısı yok olma tehlikesinde

Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Yunus Koç yaptığı açıklamada, yarın Uluslararası Anadil Günü'nün kutlanacağını belirterek, bir dilin kullanım alanlarının daralarak iletişim işlevinin ortadan kalkması ve o dili konuşan kişi kalmamasının dil ölümü olduğunu söyledi.

Bu durumun, ekonomik fırsatlar, değişimler, endüstrileşme, çalışma modelleri, göçmen iş gücü, göç, resmi dil politikaları, ayrımcılık, savaş gibi nedenlerden kaynaklandığını ifade eden Koç, Asya ve Balkanlar'da yayılmacı politika güden Çarlık Rusyası'nın politikalarının, Rusçanın bölgede egemen bir konuma gelmesini sağladığını ve diğer dillerin yok olma süreçlerini hızlandırdığını anlattı.

Koç, pek çok Türk dilinin tehlike altına girdiğini dile getirerek, şu değerlendirmede bulundu:

"Coğrafya bakımından çeşitli farklılıklar olmakla birlikte dünya dillerinin birçoğu bulundukları bölgede azınlık konumundaki dil toplulukları tarafından konuşulmaktadır ve tehlike altındadır. 7 milyarlık dünya nüfusunun neredeyse yarısı, toplamda 15 farklı dil konuşurken geri kalan diller 10 binden az konuşura sahiptir. Öte yandan İngilizce, bugün Birleşmiş Milletlerce tanınan 193 ulusal devletin 60'ından çoğunun başta ya da resmi dilidir. Dünyada bugün bulunan yaklaşık 7 bin kadar dilin en az yarısı, belki de daha çoğu bu yüzyılda ortadan kalkacak. UNESCO'nun öncülüğünde başlatılan Tehlikedeki Diller Programı'na bu yüzyılda yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunan diller arasında Türk dil ve lehçeleri ile Türkiye'deki diller de bulunuyor.

UNESCO'nun bu program kapsamında hazırladığı Dünya Tehlikedeki Diller Atlasına göre 50'ye yakın Türk dil ve lehçesi ile Türkiye'deki 15 dil tehlike altında. Kapadokya Yunancası, Mlahso, Ubıhça Türkiye'de bu yüzyılda ölen dillerden. UNESCO'ya göre farklı tehlike seviyelerinde olmakla birlikte Abazaca, Hemşince, Lazca, Pontus Yunancası, Çingene dilleri, Süryaniceye benzeyen Suret, Anadolu’da konuşulan Ermenice, Gagavuzca, Türkiyeli Yahudilerin dili olan Ladino, Süryanice ve Siirt’te konuşulan Hertevin, Abhazca, Adige, Kabar-Çerkes dilleri ve Zazaca gibi diller, Anadolu'da tehlike altında olan dillerden."