Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de ekonomi faaliyetlerde ve sosyal hayatta olumsuzlukları beraberinde getirdi. Salgın sürecinde alınan önlem ve kısıtlamalar ekonomik verilere yansıdı.
Salgın dolayısıyla ekonomide yaşanan tedirginlik nisanda ekonomik güven endeksinin 51,3'e kadar gerilemesine yol açtı. Ekonomi yönetimi tarafından alınan önlemler ve sağlanan desteklerin etkisiyle hızlı bir toparlanma sürecine giren endeks, üst üste 4'üncü ayda yükselerek ağustosta 85,9'a çıktı. Endeks ocakta 97,1, şubatta 97,5, martta 91,8, nisanda 51,3, mayısta 61,7, haziranda 73,5, temmuzda 82,2 seviyesindeydi.
Diğer ekonomik verilerde de toparlanma görüldü
Öte yandan temmuz ayında açıklanan göstergeler de ekonomideki dipten dönüşü ve "V" şeklindeki toparlanmayı gözler önüne serdi. Toparlanmanın ilk sinyalleri, İstanbul Sanayi Odası tarafından açıklanan Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi'nde (PMI) görüldü. Nisan ayında 33,4'e kadar gerileyen endeks haziranda 53,9'a ulaştı. Endeks temmuzda 56,9'a çıkarak Şubat 2011'den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.
Ekonomideki toparlanma ihracat rakamlarına da yansıdı. İhracat haziranda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 15,7 artarak 13 milyar 462 milyon dolar, ithalat yüzde 8,3 artışla 16 milyar 308 milyon dolar olarak gerçekleşti. Nisan ayında ihracat yine geçen yılın aynı ayına göre yüzde 41,4 azalarak 8 milyar 990 milyon dolar, ithalat yüzde 25 düşüşle 13 milyar 553 milyon dolar olmuştu.
Ekonomi yönetimin attığı adımlar sanayide çarkların tekrar dönmesini sağladı. Salgının etkisiyle nisanda yüzde 30,2'lik düşüş gösteren sanayi üretim endeksi, mayıs ve haziranda yüzde 17'nin üzerinde aylık yükseliş kaydetti.
Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi de nisandaki sert düşüşün ardından mayıs ve haziranda toparlandı. Endeks, nisanda yüzde 25,4 gerilemişti.
"Dipten dönüşün başladığını söyleyebiliriz"
Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. İsmet Demirkol, ekonomik güven endeksinde görülen artışın imalat, hizmet ve perakende sektöründeki toparlanmadan kaynaklandığını söyledi.
Haziranda normalleşme sürecinin başlamasıyla imalat sanayisinde görülen yükselişlerin sanayi üretimini artırdığını ifade eden Demirkol, şunları kaydetti:
"Hizmet ve perakende sektöründeki istihdam artışları büyümeye olumlu katkı yapacak. Muhtemelen 3'üncü ve 4'üncü çeyrek büyüme rakamlarının yüksek gelmesiyle ekonomik güven endeksindeki çıkış devam edecek. Tarım ve teknoloji sektörünün imalat tarafındaki toparlanma ve büyümeyle Türkiye'de artık dipten dönüşün başladığını söyleyebiliriz."