Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan talimat verdi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı harekete geçti.
5 sistem üzerinde çalışan bakanlık, SSK, Bağ-Kur ve memurları ayrı ayrı kategoride yaş gruplarına göre değerlendirecek.
Zor bir çalışma dönemine girilirken, işin hem mali hem de idari boyut dikkate alınıyor.
BÜTÇE YÜKÜ DİKKATE ALINIYOR
10 yıldır üzerinde çalışılan ve nihayete erdirilmek istenen EYT konusunda bütçe yükü öncelik tutuluyor.
Öyle ki yapılan bazı çalışmalarda aynı anda 500 binden fazla kişinin emekli olabilme ihtimali bulunuyor.
Bu da maliyetin aniden artması anlamına geliyor…
1. FORMÜL: KISMİ EMEKLİLİK
9 Eylül 1999 öncesinde sigortası bulunanlar, 10 yıl prim ödeyerek emekli olabiliyor.
Kısmi emekliler olarak adlandırılan bu kesim, 3600 günü tamamladığı taktirde kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurduğu anda emekliliğinin tadını çıkarmaya başlıyor.
Emeklilik yaşını, bu şartların yerine getirilmesiyle tarih belirliyor.
2. FORMÜL: SÜRENİN TAMAMLANMASI
Bu formülde ise 99 öncesindeki emeklilik şartları dikkate alınıyor.
Yani kadınlarda 20 yıl (7 bin 200 gün) erkeklerde ise 25 yıl (9 bin gün) sigortalılık süresini tamamlayanların yaş şartına bakılmadan emekli olması durumu ortaya çıkıyor.
2021 yılından 25 yıl geriye gidildiğinde 1996 yılı ve öncesinde sigortalı olanlar bu kapsama giriyor.
Yasanın çıkması halinde erkekler 25, kadınlar da 20 yıl geriye giderek hakkını doldurmuş olacak.
9 Eylül 1999 öncesinde sigortası bulunan kadınlar için bu süre dolmuş durumda.
3. FORMÜL: PRİMİN TAMAMLANMASI
Buna göre 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenler için ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5 bin ile 5 bin 975 gün arasında prim gerekiyor.
Bu da primini tamamlayanların yaşına bakmadan hak sahibi olacağı anlamına geliyor.
4. FORMÜL: ALMANYA SİSTEMİ
Almanya'da daha önce uygulanan formüle göre sigortalıya bir teklif sunuluyor.
Emekliliğine kaç yıl kalmışsa her yıl için belli oranda kesinti yapılıyor.
Burada kesinti oranı yıllık yüzde 2 oluyor. Yani emekliliğine 4 yıl kalmış birinden yüzde 8 kesinti yapılıyor.
Böylece daha az maaşla daha erken emeklilik hali ortaya çıkıyor.
5. FORMÜL: FİNLANDİYA SİSTEMİ
Burada da Alman sisteminde olduğu gibi belli oranda kesinti belirleniyor.
Sigortalı kesintiyle erken emekli oluyor.
Ancak yasanın söylediği yaşa gelip emeklilik şartları oluşunca kesinti ortadan kalkıyor.