Birçok medeniyete, kültüre ve inanca ev sahipliği yapmış olan Konya, tarihi ve dini mirasıyla adından söz ettiriyor. Anadolu’nun kadim şehirlerinden biri olan Konya, sadece Selçuklu döneminin izlerini değil, Roma ve Bizans dönemlerine ait önemli yapıları da günümüze taşıyor.
Bu eşsiz geçmişin en dikkat çekici örneklerinden biri ise Konya'nın Selçuklu ilçesine bağlı Sille Mahallesi’nde yer alıyor. Yaklaşık bin 700 yıldır ayakta kalan Aya Elenia Kilisesi, hem mimari dokusuyla hem de barındırdığı tarihiyle dikkat çekiyor. Dünyanın hâlâ ayakta olan en eski kiliselerinden biri olarak kabul edilen bu yapı, bölgenin çok kültürlü geçmişine de ışık tutuyor.
AZİZE HELENA YAPTIRDI
Aya Elenia Kilisesi, Bizans İmparatoru Konstantin’in annesi Azize Helena tarafından M.S. 327 yılında yaptırıldı. Kudüs’e gerçekleştirdiği hac yolculuğu sırasında Konya Sille’deki Hristiyanların ibadetlerini çoğunlukla mağaralarda ve gizli alanlarda gerçekleştiğini gören Helena, güvenli ve kalıcı bir ibadet mekanı oluşturmak amacıyla bölgeye Aya Elenia Kilisesi’ni kazandırdı.
FRESKLERLE SÜSLÜ, TAŞLARLA ANLATAN BİR TARİH
Kilisenin duvarlara işlenen fresklerde İncil’den sahneler, Hz. İsa’nın yaşamı ve mucizeleri yer alıyor. Meryem Ana ve Azize Helena tasvirleri öne çıkıyor.
Bazı duvarlarda yer alan yazıtlarda Yunan alfabesiyle yazılmış Türkçe ifadeler görülüyor. Bu durum, o dönemde Sille'de yaşayan Rum Ortodoks cemaatin, Osmanlı dönemine kadar varlığını sürdürdüğünü ve Türkçeyi kullandığını gösteriyor.
DÜNYA'NIN İLK ORTOPEDİ MERKEZİ
1914-1918 yılları arasında, Osmanlı cephelerinde çok sayıda asker uzuvlarını kaybediyor. Dönemin sağlık olanakları yetersiz olduğundan Aya Elenia Kilisesi, bu dönemde ortopedi merkezine dönüştürülüyor. İçeride marangozhaneler kuruluyor, ahşap bacak ve kol protezleri üretiliyor. Protezlerin tasarımı dönemin doktorları ve zanaatkarları tarafından birlikte yapılıyor. Dünya'da bu alanda hizmet veren ilk merkezlerden biri oluyor. Dini bir mekan, savaşın yükünü taşıyan bir sağlık merkezine dönüşüyor.
UZUN SÜRE SESSİZ KALDI, YENİDEN HAYAT BULDU
1924’te yapılan nüfus mübadelesiyle Sille’deki Rum Ortodoks cemaati Yunanistan’a gönderildiğinden kilise cemaatsiz kaldı. Uzun yıllar kapalı ve bakımsız bir şekilde ayakta durmaya çalışan kilise 2009’da başlatılan kapsamlı restorasyon süreciyle koruma altına alındı. 2012’de tamamlanan çalışmaların ardından Aya Elenia Kilisesi, ibadet mekanı değil ama kültürel miras alanı olarak kapılarını yeniden açtı.
Aya Elenia Kilisesi yıl boyunca pek çok ziyaretçiyi ağırlıyor. Kiliseye gelenler sadece duvarları değil, bu duvarlara sinmiş hikayeleri de dinliyor.