Türkiye, Konya farkıyla doğdu

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı 2024 yılı doğum istatistiklerine göre, Türkiye’de canlı doğan bebek sayısı 937 bin 559 oldu. Bu bebeklerin %51,4’ü erkek, %48,6’sı kız olarak kaydedildi.

2024 yılında Türkiye genelinde toplam doğurganlık hızı 1,48 çocuk olarak hesaplandı. Bu oran, nüfusun yenilenme seviyesi olan 2,10’un oldukça altında kaldı ve ülke genelinde doğurganlık hızının düşüş eğilimini sürdürdüğünü gösterdi.

KONYA, DÜŞEN DOĞURGANLIK HIZINA RAĞMEN DİRENCİNİ KORUYOR

İstatistiklerde dikkat çeken şehirlerden biri Konya oldu. Türkiye’nin birçok bölgesinde doğurganlık hızı 1,5’in altına düşerken, Konya 1,59 doğurganlık hızıyla “orta doğurganlık” kategorisinde yer aldı.

Haritada turuncu renk ile gösterilen Konya, batıdaki komşularının aksine doğurganlık direncini sürdüren tek büyük şehir konumuna geldi.

2017 yılında Türkiye genelinde 57 ilde doğurganlık hızı 2,10’un altındayken, bu sayı 2024’te 71 ile yükseldi. Aynı dönemde, Konya bu seviyenin üstünde kalan az sayıdaki ilden biri olmayı başardı.

TÜRKİYE’NİN DOĞURGANLIK LİDERİ: ŞANLIURFA

2024 verilerine göre toplam doğurganlık hızının en yüksek olduğu il 3,28 çocuk ile Şanlıurfa oldu. Şırnak (2,62) ve Mardin (2,32) bu ili takip etti. Öte yandan doğurganlık hızının en düşük olduğu iller arasında Bartın ve Eskişehir (1,12), Zonguldak ve Ankara (1,15), İzmir (1,17) yer aldı.

KENTLEŞME, EĞİTİM VE DOĞURGANLIK İLİŞKİSİ

TÜİK’in mekânsal analizine göre, yoğun kentlerde doğurganlık hızı ortalama 1,39, kır yerleşimlerinde ise 1,83 olarak ölçüldü. Ayrıca, eğitim seviyesi arttıkça doğurganlık hızında düşüş gözlemlendi. Yükseköğretim mezunu annelerde doğurganlık hızı 1,22 çocukta kalırken, okuma yazma bilmeyen veya bir okul bitirmeyen annelerde bu oran 2,65 oldu.

ANNE YAŞI VE DOĞUM ARALIKLARI UZUYOR

2024 yılında doğum yapan annelerin ortalama yaşı 29,3, ilk doğum yaşı ise 27,3 oldu. İlk doğumdaki ortalama anne yaşının en yüksek olduğu il Tunceli (29,4), en düşük olduğu il ise Şanlıurfa ve Muş (24,4) oldu. Konya'da ise bu yaş ortalaması 26 olarak gerçekleşti.

Ayrıca, doğumlar arasındaki süre de uzadı. Türkiye genelinde 2. doğum ile 1. doğum arasındaki ortalama süre 4,3 yıl olarak kaydedildi. Konya 4,3 yıl ile ortalamada kaldı.

KONYA, BÖLGESEL POLİTİKALARDA BELİRLEYİCİ OLABİLİR

Doğurganlık hızının Türkiye ortalamasının üzerinde seyretmesi, Konya’nın nüfus politikalarında stratejik bir il olabileceğini ortaya koyuyor. Eğitim, sağlık, kadın istihdamı ve kırsal kalkınma politikaları açısından Konya gibi illerin durumunun yakından izlenmesi gerekiyor.