Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Biyosistem Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Ünlükara, 1980-2019 yıllarını kapsayan araştırmalarında Türkiye’nin farklı bölgelerinde kuraklık eğilimlerini incelediklerini açıkladı.
Ünlükara, danışmanlığını yaptığı Dr. Fatih Sekendur’un doktora tezinin, kuraklığın il il ve bölge bölge değerlendirilmesine olanak sağladığını söyledi.
Ünlükara, dünyada 1993 yılında geliştirilen Standartlaştırılmış Yağış İndeksi (SPI) ve Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile Dünya Meteoroloji Örgütü tarafından kullanılan yöntemlerden söz etti.
2010’lu yıllarda yağış ve buharlaşmayı birlikte dikkate alan Standartlaştırılmış Yağış ve Evapotranspirasyon İndeksi (SPEI) geliştirildiğini belirten Ünlükara, bu yöntemle kuraklık ve nemlilik trendlerinin daha doğru analiz edildiğini kaydetti.
KONYA VE ÇEVRE İLLER KURAKLIK TEHDİDİ ALTINDA
Çalışmada, 1980-2019 yılları arasında Türkiye’nin tüm illerine ait aylık, 6 aylık ve yıllık yağış ile buharlaşma verileri incelendi. Sonuçlara göre, Konya, Ankara, Eskişehir, Kırşehir, Nevşehir ve Sivas’ta kuraklığa doğru gidiş net şekilde ortaya çıktı.
Özellikle Konya, Nevşehir, Aksaray ve Yozgat’ta kuraklık daha belirgin hale geldi.
“İç Anadolu tarımsal üretim açısından kritik bir bölge. Konya ve çevresindeki illerde kuraklık eğilimi açıkça görülüyor. Bu durum su kaynaklarının azalması ve verimlilik kaybı anlamına geliyor.” diyen Ünlükara, acil önlemler alınması gerektiğinin altını çizdi.
AKDENİZ VE ÜLKENİN DOĞUSUNDA’DA KURAKLIK TEHDİDİ MEVCUT
Akdeniz Bölgesi’nde ise Kahramanmaraş’ta aylık, 6 aylık ve yıllık veriler kuraklığa doğru bir gidişi işaret ederken, Isparta tam tersine nemliliğe doğru bir seyir izliyor.
Bölgedeki diğer illerde dikkate değer bir değişim gözlenmedi.
Doğu Anadolu’daki illerde genellikle kuraklık eğilimi hakim. Ancak Bingöl ve Malatya’da özellikle kuraklığa doğru bir gidiş tespit edildi ve bu illerde önlem alınması gerektiği belirtildi.
Güneydoğu Anadolu, Türkiye su kaynaklarının üçte birine ev sahipliği yapıyor ve GAP bölgesinin merkezi konumunda bulunuyor. Bölgede neredeyse tüm illerde kuraklığa doğru bir eğilim gözlendi, özellikle Mardin, Şanlıurfa, Adıyaman, Şırnak ve Siirt öne çıkıyor.
EGEDE NEMLİLİK ARTIŞI SÖZ KONUSU
Ege Bölgesi’nde ise genel olarak nemlilik artışı göze çarpıyor. Bununla birlikte Denizli’de yıllık bazda kuraklığa doğru bir gidiş olduğu gözlendi. Manisa ve İzmir ise nemliliğe yönelen iller arasında yer alıyor.
Karadeniz Bölgesi’nde Rize, Sinop ve Samsun’un nemliliğe doğru bir eğilim gösterdiği belirlendi.
Marmara Bölgesi’nde ise Kırklareli, Edirne, Yalova, Bilecik ve Balıkesir gibi iller nemliliğe doğru bir yönelim sergiliyor. İstanbul’da önemli bir değişiklik görülmezken, Çanakkale’de kuraklığa doğru bir gidiş gözlendi.
Prof. Dr. Ünlükara, elde edilen bu veriler ışığında Türkiye genelinde il il, bölge bölge ve havza havza su kaynaklarının değerlendirilmesi gerektiğini ve tarım planlamasının bu verilere göre yapılmasının şart olduğunu vurguladı.