Böyle bir seçim sistemi Türkiye’de olsa “Bu nasıl demokrasi” der herkes. Ama sistem Amerika sistemi olunca kimse ses çıkarmıyor.
Siyaset bilimcileri, gazeteciler, yorumcular, STK temsilcileri… Herkes sus pus oluyor.
Meseleyi anlatmak için iki madde sıralamam yeterli olacak.
Öyle bir ülke düşünün ki, seçmenler başkanı değil, Seçiciler Kurulu’nu (Electoral Kollege) seçiyor, Seçiciler Kurulu toplanıp başkanı seçiyor. Yani bugünkü seçimde Amerikalılar Trump ya da Biden’i seçmeyecekler. Adına Seçiciler Kurulu denilen ve bir tek görevi başkanı belirlemek olan bu garip kurulun delegelerini seçecekler. Bir daha da başkaca bir iş yapmayacaklar.
Öyle bir ülke düşünün ki, 2 eyalet haricindeki diğer tüm eyaletlerde en fazla oyu alan o eyaletteki bütün Seçiciler Kurulu üyelerini kazanıyor. Kaliforniya’nın nüfusu 40 milyon. Seçiciler Kurulu delege sayısı 55. Kaliforniya’da 1 oy fazla alan 55 delegenin tamamını alacak.
Bu ülke Türkiye olsa ne olur?
Birincisi batılı sözde dostlarımız “Türkiye’de demokrasi yok. “ derler.
İkincisi seçimlerden sonra ülkede kan gövdeyi götürür.
Ama bu sistem Amerika’da olunca kimse ses çıkarmıyor.
Amerika seçim sisteminde adalet yok. Mantık yok. Fırsat eşitliği yok.
Bunlar daha seçim aşaması gariplikleri.
Öncesinde ve sonrasında daha birçok saçmalık var.
Mesela, oyların posta yolu ile kullanılması ne derece sağlıklı?
Mesela, bazı eyaletlerde posta yolu ile gönderilen oylarla erken kullanılan oyların sayım işleminin seçim gününden önce başlaması ne kadar doğru…?
…vs.
2004 yılındaki seçimlerde Al Gore ile George W. Bush yarıştı. Al Gore 500 bin daha fazla oy aldığı halde seçimi George Bush kazandı
2016’da ise Donald Trump ile Hilary Clinton yarıştı. Clinton, (yanlış okumadınız) tam 3 milyon fazla oy aldı. Ama seçimi Donald Trump kazandı.
Hiç kimse bu nasıl adalet diye sormadı.
Hiç kimse nereye gitti bu 3 milyon oy diye ses çıkarmadı.
…..
İşte küresel güç Amerika’nın seçim sistemi böyle ilginçliklerle dolu.
Fakat bu seçimler biraz farklı. Amerika toplumuna korku hâkim. Bir önceki seçimlerde ‘Rusya seçime müdahale etti. “ şeklinde çıkan iddialar Amerikalıları korkutmuş durumda. Trump’un kaybetmesi durumunda yenilgiyi kabullenmeyeceği konuşuluyor. Böyle bir şeyin olması durumunda sokakların karışmasından endişe ediliyor. Bu nedenle de şehir merkezlerinde esnaflar, dükkânların cam ve kapılarını tahtalarla örtüyor. Herkes bir karışırsa iyi karışacağını biliyor.
Böyle bir sisteme sahip Amerika’da ortalık karışmıyorsa, bunun nedeni ekonomiktir. ABD ekonomi endeksli bir devlettir. Yamalı bohça Amerika toplumunu bir arada tutan zamk paradır. Amerikalılar en çok aç kalmaktan korkarlar. Bundan dolayı da seçim sistemini falan pek sorgulayan yok.
Ancaaak, o ekonomi bir bozulduğunda olacakları hiç kimse tahmin edemez. Çin ile girişilen ticaret savaşı ve pandemi nedeni ile Amerika’da ekonomi pek de iyi değil. Şimdi Amerika’da ve dünyanın dört bir tarafında herkes nefesini tuttu seçim sonuçlarını bekliyor.