Ölen eşinin dijital mal varlığını miras saydıran yazılım mühendisi konuştu

Pamukkale ilçesinde yaşayan ve isminin açıklanmasını istemeyen yazılım mühendisi M.T., geçen yıl 13 Temmuz günü, Serinhisar ilçesinde yaşanan trafik kazasında bankacı eşi Zarife T.'yi kaybetti. Zarife T.'nin olay yerinde bulunan cep telefonu, yakınlarına ulaşılmak için açılmak istenirken yanlış şifre girildiği için kilitlendi. Kaza sırasında yurt dışında olan M.T. hemen yurda dönüp, eşini toprağa verdi. Eşinin cep telefonunda kayıtlı iCloud hesabındaki çocuğu ile eşine ait resim ve videolara ulaşmak isteyen M.T., Apple şirketine başvurdu. Başvuruda eşinin kazada öldüğünü, yanlış şifre girildiği için kilitlenen hesabına ulaşmak istediğini bildirdi.  Ancak Apple M.T.'den mahkeme kararı istedi. M.T. de avukatı Yusuf Enes Arslan aracılığıyla Denizli 4. Sulh Hukuk Mahkemesi'nde dava açtı. 9 Temmuz'da açılan davada, yazılım mühendisi, vefat eden eşine ait Apple marka cep telefonunun iCloud hesabındaki fotoğraf, video, ses, mail kayıtları ile medya dosyalarına ulaşma izni istedi.

İŞİN PEŞİNİ BIRAKMADI, ÜST MAHKEMEYE BAŞVURDU

Mahkeme, 13 Kasım günü davayı, M.T.'nin cep telefonunda bulunan iCloud hesabına erişmesiyle özel hayatın gizliliğini ihlal edeceğini ve talebin tereke tespitine konu edilemeyeceğini bildirerek, reddetti. M.T. de bir üst mahkeme olan Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi'ne başvurup, yerel mahkemenin kararına itiraz etti. M.T. başvurusunda, vefat eden eşinin iCloud hesabında terekeye konu mal varlığının, e-ticaret, hediye çekleri ve kuponlarının olduğunu, bu nedenle iCloud hesabının da miras kapsamında olduğunu savundu.

Daire, M.T.'nin başvurusu üzerine aldığı kararda, 'dijital mal varlığına' dair henüz yasal bir düzenleme yapılmadığına değinirken, günümüzde bu hesapların reklam gelirleri elde edilen maddi bir karşılığı olan hesaplar halini aldığına, sosyal medya hesaplarının ve dijital para cüzdanlarının bağlı olduğu e-posta hesaplarının da artık kişisel kullanımı aşıp ticari değeri olan dijital mal varlığı kapsamına girmeye başladığına yer verdi. Kararda ayrıca, bu nedenle günümüzde dijital mal varlığının yadsınamaz ve göz ardı edilemez bir gerçeklik olduğu belirtildi.

DİJİTAL HESAP MİRAS KABUL EDİLDİ

6. Hukuk Dairesi, kararında murisin e-posta hesabı ve buna bağlı olarak kullanılan sosyal medya hesapları, dijital cüzdan hesapları ve benzeri mirasçılarına intikali gereken dijital mal varlığı olduğuna karar verip, dosyayı yerel mahkemeye geri gönderdi.  

'APPLE ŞİRKETİ MAHKEME KARARI İSTEDİ'

Hukuk mücadelesini sürdüren M.T., "Mesleğim gereği yurt dışına sık sık çıkıyorum ve bir yapay zeka projesi ile uğraşıyorum. Eşim trafik kazasında hayatını kaybettiğinde yurt dışındaydım. Telefonun şifresini biliyordum ancak olay yerinde yanlış şifre girildiği için telefon kilitlenmiş. Telefonu açabilmek için yeni şifre almak üzere Apple şirketine başvurdum, mahkeme kararı istediler. Bunun üzerine hukuk mücadelesi başlattım. Maddi beklentim yok, amacım sadece hesaptaki eşime ve çocuğumuza ait resim ve videolara ulaşabilmek" dedi.

'EŞİMİN YAPAY ZEKASI ÜZERİNDE ÇALIŞIYORUM'

M.T. "Karar Türkiye'de ilk oldu. Yazılımcı olduğum için Almanya'da bir grup arkadaşımla yapay zeka projesi yapıyorum. İleride çocuğum için annesinin resimlerini ve videolarıyla 'simüle edebilir miyiz'  diye düşünüyorduk. Asıl bunun için mahkeme süreçlerini başlattık. 3-5 yıla kadar yapay zeka projesini tamamlayabilirsek, çocuğum annesinin yapay zeka simülasyonuyla konuşabilecek. Şu anda yapay zekayla insanlar konuşabiliyor. Bunun örnekleri var. Duyduğu sesi metne dönüştürüp, mantıklı cevaplar verebiliyor. Yapay zekada simülasyon programları var. Video ve fotoğraflardan yola çıkarak vücudu giydiriyor, karşısındaki insanla konuşabiliyor. İşimle alakalı olduğu için resim ve videoları bunun için kullanacağım" diye konuştu.

'DİJİTAL HESAP MİRASI KARARI TÜRKİYE'DE İLK'

Avukat Yusuf Enes Arslan, kararın 'dijital miras' kavramı noktasında Türkiye'de ilk olduğunu söyledi. Arslan, benzer şekilde farklı ülkelerde yargıya taşınan kararlar olduğunu belirtip, "Müvekkilim manevi değeri olan resim ve videolar için erişim izni istiyor. Kişilerin kişisel ve ekonomik faaliyetlerini dijital ortama taşımalarıyla birlikte karşımıza çıkan önemli konulardan birisi de dijital miras. Bu konu üzerinde uluslararası yeknesak hukuk kuralları bulunmadığı gibi ülkelerin konuya bakış açıları da farklılık göstermektedir. Elbette ki Antalya Bölge Adliye Mahkemesi'nin verdiği karar bundan sonraki talepler için de emsal teşkil edecektir. Bunun için yasal düzenlemelere ihtiyaç olduğunu düşünüyoruz. Artık Türk hukukunda dijital miras müessesesinin de önü açılmış oldu. Ancak bu konuda çeşitli tartışmalarda oluyor.  Yalnız burada şöyle bir durum da var, dijital miras talepleri incelenirken özellikle üçüncü kişilerle olan yazışmalar noktasında özel hayatın gizliliği korunmalıdır" diye konuştu. Arslan, yerel mahkemenin vereceği kararın ardından tekrar Apple şirketine başvuracaklarını ve hesaba erişim elde edeceklerini sözlerine ekledi.