Yangınla mücadele için İHA ordusu

Türk savunma sanayisi bünyesinde geliştirilen insansız hava araçlarıyla (İHA) farklı donanımlara sahip bir yangın söndürme filosu oluşturulması amaçlanıyor.

Alınan bilgiye göre, ASELSAN ve Altınay ortaklığı DASAL Havacılık Teknolojileri, ürettiği farklı insansız hava araçlarını kullanarak bir yangınla mücadele konsepti geliştirdi.

Bu kapsamda 3 ana platform üzerinden 10 farklı model İHA'nın kullanıldığı 3 kademeli bir strateji oluşturuldu.

İlk aşamada Yangın Tespit ve Gözlem İHA'sı yer alıyor. 2 farklı İHA çözümü, üzerlerinde yer alan özel termal kameralar sayesinde seçilecek yüksekliğe bağlı olarak 1 metrekare ve altındaki alevleri tespit ederek merkeze görüntü aktarabiliyor ve konum paylaşabiliyor.

İkinci aşamada ise yayılmayı engelleyen, önleyici söndürme yapan 6 farklı İlk Müdahale İHA'sı yer alıyor. Bu İHA'lar, yangının tipi ve yerine göre yangın tüpü taşıma, tekli ve seri yangın bombası atışı, çoklu yangın bombası atışı, kablolu sıvı püskürtücü, katı kimyevi toz ya da söndürücü gaz içerikli füze fırlatıcı ya da çok amaçlı kombo görevlerini yapabilecek şekilde tasarlandı.

Üçüncü aşamada ise yayılmayı engelleyici söndürme ve soğutma görevleri için 2 farklı model İHA kullanılması planlandı.

Bu İHA’lar ile özel ayarlı yangın bombası, klasik yangın bombası, içerikleri ihtiyaca göre değişebilecek füzeler gibi çeşitli önleyici malzemeler kullanılabilecek. Modüler yapıları sayesinde tek bir İHA birden fazla çeşitte ekipman taşıyabilecek şekilde tasarlandığından ekonomik olarak da avantaj elde edilecek.

Ayrıca yangına müdahalede belirtilen bu 3 aşama için özel tasarlanmış 10 farklı İHA haricinde malzeme destek, kargo ve arama kurtarma faaliyetleri için de 4 farklı model İHA kullanılacak.

Yangına müdahale "cephanesi"

DASAL, bu konseptte söndürme ve soğutma görevlerinde kullanılmak üzere geliştirilen Yangın Bombalama İHA'sını 15'inci Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı'na sergiledi.

Yayılmayı engelleme ve ana söndürme desteği için geliştirilen Yangın Bombalama İHA'sı modüler olarak tasarlandığı için ihtiyaca göre 24 özel geliştirilmiş sensörlü ve şemsiye patlamalı yangın söndürme topu ve 32 yangın söndürme fişeği ya da özel yangın toplarından 36 adedi ile görev yapabiliyor.

Aracın 45 dakika içinde tek pil sistemiyle 5 kilometre uzaklığa 6 sorti yapabilmesi planlanıyor.

Yangın söndürme topları ve fişeklerle müdahale

DASAL Satış, Pazarlama ve İş Geliştirme Direktörü Onur Güzelmeriç, İHA'larla oluşturulan yangınla mücadele konseptine ilişkin bilgi verdi.

Güzelmeriç, DESAL'ın kurulmasının ardından geçen kısa sürede oldukça geniş bir ürün ailesi ve çok sayıda görev sistemleri oluşturduklarını söyledi.

Yangınla mücadele konseptini mayıs ayında tanıtmak için hazırlık yaptıklarını ancak IDEF'in ertelendiğini anlatan Güzelmeriç, konseptin gözlem ve takip, önleyici söndürme ve etkin söndürme olmak üzere 3 aşamadan oluştuğunu dile getirdi.

Yangın Bombalama İHA'sının Albatros platformu üzerinde tasarlandığını aktaran Güzelmeriç, araçta özel tasarlanmış 24 sensörlü yangın söndürme topu, sağda ve solda 16'şar adet olmak üzere 32 yangın söndürme fişeği ve bunları fırlatma sistemi yer aldığını belirtti. Güzelmeriç, şöyle konuştu:

"Dolayısıyla araç aynı anda birden fazla tarzda yayılmayı önleyici söndürmeye destek verebiliyor. Bombaların sensörlü olmasının avantajı şu: Bilinen yangın bombaları yangının merkezine geldiğinde yüksek sıcaklık dolayısıyla etkili olamayabiliyor. Biz, aracımızın zeminden yüksekliğini, ağaçların boyunu ve alevleri sensör ve kameralarımızla hesaplayıp, bombaları örneğin ağaç yükseklikleri 20 metre ise 23 metrede patlatıp şemsiye gibi söndürme sistemlerine benzer bir şekilde havayı boğabiliyoruz. Bu da 5 dakika kadar o bölgede soğutma ve yangını engelleme etkisi yaratıyor, bu da itfaiye erlerine ve diğer ana söndürme unsurlarına büyük zaman kazandırıyor. Bunu 5 dakika içerisinde bulunduğumuz yere göre tekrarlı şekilde yaptığımızda o bölgedeki söndürme ve soğutma çalışmasını gerçekleştirebiliriz."

Kablolu İHA ile yangın söndürme kulesi

Güzelmeriç, bunun dışında orta boy sınıfında 6 farklı yangın söndürme çözümü oluşturduklarını ifade etti.

Bunlar arasında 12 kilogram yangın söndürme tüpü taşıyandan 12'li yangın söndürme toplu taşıyan İHA'ya, toplu şekilde yangın söndürme bombası atandan seri şekilde atana çeşitli araçlar bulunduğunu dile getiren Güzelmeriç, kamera ve sensörlerle yangını, rüzgarı izleyip ona göre yangının tersi yönde ya da yangının çevresini saracak şekilde atışlar yapabildiklerini belirtti.

Tanker araçlar, itfaiye araçlarından su ya da yangın söndürücü alıp, paletli araçlarla yangın bölgesine giren, kablo ile enerjisini araçtan alan bir çözüm de oluşturduklarını anlatan Güzelmeriç, şunları kaydetti:

"Ulaşılamayan bölgelere özel kara araçları üzerinde taşınmak ve bu araçların üzerinden 60-100 metre yükselerek, kule oluşturmak suretiyle, 5-6 tona kadar taşıma kapasitesi olan araçlardan bahsediyoruz. Aldığımız su ve diğer sıvı ile yangın söndürücülerle, yangınlara direkt müdahale etmek ya da ön tarafta bulunan ağaçların arkalarının soğutulmasını sağlamak, bu şekilde yangının genişlemesini engellemek için planladığımız ürünlerimiz var.

Yangın uçakları bile tonlarca su bırakıp yangını söndüremeyebiliyor. Biz yangın başladığı anda atik şekilde oraya gitme yeteneğine sahibiz. Bu araçlarımız saatte 100 kilometre hıza sahip. Üzerlerindeki yüklerle bir an evvel atış yapıp geri gelip tekrar yüklemelerle tekrar atış yapıp çok seri şekilde kısa mesafede belli bir operasyon yarı çapı içerisinde o bölgede etkin olup daha sonra başka bölgeye o etkinliği taşıyabiliriz. Bu şekilde itfaiye ekiplerine vakit kazandırabiliriz diye düşünüyoruz. İlk müdahaleyi planladık. "Yılanın başını küçükken ezeceksin" derler, yangınla mücadele için aynısını düşünüyoruz. Bunun çok etkili olacağını, yangınların büyük oranda belli bir büyüklüğe varmadan engellenebileceğini hesaplıyoruz."

Araçlar sahadaki tecrübeyle son şeklini alacak

Onur Güzelmeriç, bazı deneme uçuşları yaptıklarını ancak ürünlerin göreve hazır olması, son halini alması için yangınla mücadelede görev alan kurumlarla ortak çalışmaların sonuçlarını beklemek gerektiğini söyledi.

Tarım ve Orman Bakanlığından belediye itfaiyelerine, AFAD'dan bazı güvenlik birimlere saha tecrübesine ihtiyaçları olduğunu vurgulayan Güzelmeriç, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Esas uzmanlık alanımız bu değil ama bu çalışmaları Ar-Ge ofisimizde yapmadık, sahaya gittik. Geçen yıl Çanakkale yangınında gözetleme görevi yaptık. Hatay yangınında bulunduk. Gerek kişisel olarak gerekse mühendis ve pilotlarımız, Balıkesir sahilinden Antalya'ya kadar hemen hemen bütün birlikleri ve birimleri ziyaret edip farklı ihtiyaçlarını dinledik. Nelere ihtiyaçları olduğunu öğrendim. Bazı yerlerde kıyı yangınlarını söndürmek için yangın söndürme tekneleri planladık. kablolu sistemlerle yangına müdahaleyi öngördük. Bunlara patent almayı planlıyoruz. Çalışmalarımız sadece mühendislik değil saha tecrübesinin yansıtılmasıyla oluştu."

İHA'larla lojistik destek köprüsü

Destek faaliyetlerinin de yangınla mücadelede çok önemli bir faktör olduğuna işaret eden Güzelmeriç, şunları kaydetti:

"Başımıza gelen en son faciada maalesef tecrübe ettik ki bazı dağlık bölgelerde ya da yangın alanına giden dar yolların söndürme faaliyetinde bulunan araçlar sebebiyle kapalı olmasından dolayı müdahale birimlerimize günlük ihtiyaçlarını sağlayacak su ve gıda malzemesini ulaştırmada güçlükler yaşandı. Bazı bölgelerde kayıp vatandaşlarımızın olma ihtimalinden dolayı o bölgeye havadan müdahalede çekinceler oluştu. İşte bu noktada IDEF fuarında da sergilediğimiz 3 farklı kargo modelimiz sırasıyla 150, 75 ve 15 kilogram yükleri saatte 100 kilometreye ulaşan hızlarla kritik noktalara hızlıca taşıyabilme yeteneğine sahip. Bu yüklerin muhteviyatı olarak su ve gıda haricinde, kritik söndürme ekipmanı, eldiven ve ayakkabı gibi basit ama operasyonun devamı için elzem olan malzemeleri de öngörebiliriz. İHA’larımız yangın bölgelerine en yakın ilçe ve kazalarda zaten oluşturulmuş olan ana malzeme depolama ve aktarma alanlarından yangın bölgesine "havadan bir lojistik köprüsü" kurarak çok etkin olabilirler."