Konya’da 9 bin yıllık yalnız mezar

Konya’nın Çumra ilçesinde bulunan 9 bin yıllık Çatalhöyük, bu kez arkeolojik geçmişiyle değil, modern döneme ait bir dramla gündeme geldi. Höyüğün doğu bölümünde 1933 yılında toprağa verilen Güllü Ayşa’nın mezarı, yıllardır sessizliğini korurken Danimarkalı Biyoarkeolog Doç. Dr. Scott Donald Haddow’un makalesiyle gün yüzüne çıktı.

Haddow, “Çatalhöyük’te Neolitik Çağ’dan Yirminci Yüzyılın Başlarına Kadar Normatif Olmayan Cenaze Uygulamaları” başlıklı makalesinde Güllü Ayşa için özel bir bölüm ayırarak, “The Lonely Grave of Güllü Ayşa-Güllü Ayşa’nın Yalnız Mezarı” başlığıyla onun öyküsünü dünyaya duyurdu.

‘KÖY MEZARLIĞINA ALINMADI’

Yerel kaynakları ve halk anlatılarını derleyen Haddow, Ayşa’nın Kurtuluş Savaşı’nda şehit olan eşi Mehmet’in ardından dul kaldığını ve zaman içinde zina söylentileri nedeniyle köylüler tarafından dışlandığını belirtiyor. Makalede; “Zina ile suçlandığı ve köylüler arasında ‘kötü yola düşmüş kadın’ olarak anıldığı için öldüğünde köy mezarlığına kabul edilmez. Ailesi onu Çatalhöyük’ün doğu höyüğünün güneydoğu yamacına gömer.” ifadeleri yer alıyor.

Bu gömü, Çatalhöyük’ün 9 bin 500 yıllık defin tarihinin bilinen son örneği olarak kayıtlara geçti.

‘KADİM İNSANLARIN ARASINDA HUZUR İÇİNDE YATIYOR’

Haddow, Ayşa’nın hem toplumdan dışlanmışlığını hem de ona verilen değeri; “Belki de ailesi, binlerce yıl önce yapılan definleri hatırlıyordu. Köy mezarlığına alınmasa da en azından Çatalhöyük’teki çok daha eski ölülerin arasına katılacaktı. Bugün kadim insanların mezarları arasında huzur içinde yatıyor.” diyerek değerlendirdi.

Ayşa’nın mezar taşında ise “Hu, merhume Hüseyin kızı Güllü Ayşa ruhuna Fatiha – 22/2/1933” yazısı yer alıyor.