Konya'da her kürek darbesi tarihi yeniden yazıyor

Konya'nın Halkapınar ilçesinde, Bolkar Dağları eteklerinde yer alan İvriz, doğal güzellikleri ve tarihi zenginlikleriyle ziyaretçilerini kendine hayran bırakıyor.

Özellikle Geç Hitit Dönemi'ne ait kaya kabartmalarıyla dikkat çeken bölge, sadece bu tarihi eserlerle değil, aynı zamanda su kaynaklarıyla da önemli bir yerleşim alanı olma özelliği taşıyor.

Farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış olan İvriz, bu zengin mirası günümüze kadar koruyarak, hem tarih hem de doğa tutkunları için benzersiz bir keşif noktası sunuyor.

İvriz, özellikle ilkbahar ve yaz aylarında kayalardan ve yer altı su kaynaklarından fışkıran tatlı, serin suyuyla dikkat çekiyor. Bu suyun kaynağı, Toros Dağları'na düşen kar miktarına doğrudan bağlı olarak değişkenlik gösteriyor. Kar yağışının yoğun olduğu yıllarda su seviyesi belirgin şekilde yükseliyor.

Bu doğal zenginlik, İvriz’i tarih boyunca pek çok farklı kültürün ilgisini çeken bir bölge haline getirdi. Kaynaklardan fışkıran su, çevreyi ve kuzeydeki vadileri besleyerek bölgenin cazibesini artırdı. Aynı zamanda tarih boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmasına olanak sağladı.

İVRİZİN ADI NEREDEN GELİYOR?

İvriz'in adı, Yunanca'da "su kaynağı" anlamına gelen "Βρύση" kelimesinden geliyor. Bölgenin bir diğer adı olan Aydınkent'in ise, köyün bir kısmının Aydınoğulları'ndan geldiği ve bu nedenle bu şekilde adlandırıldığı düşünülüyor.

İVRİZ’İN HİTİTLER İÇİN DİNİ VE JEOPOLİTİK ÖNEMİ

İvriz'in en önemli tarihi eserlerinden biri olan İvriz Kaya Kabartmasının tarihi MÖ 8. yüzyıla kadar dayanıyor. Kabartmada, fırtına tanrısı Tarhunzas ve Kral Warpalawas'ın tasvirleri yer alıyor.

Kabartmanın altında, zamanında suyun biriktiği bir oyukta, kabartmayı yapan sanatçının adı ve adak yazısı Luvi hiyeroglifleri ile yazıldığı görülüyor. Yazıda, “Ben hakim ve kahraman Tuvana Kralı Warpalawas; sarayda bir prens iken, bu asmaları diktim, Tarhunzas onlara bereket ve bolluk versin” yazıyor.

Kabartma, Hititlerin su kaynaklarına verdiği önemi ve stratejik öneme sahip yerlere kaya kabartması işleme geleneğini gözler önüne seriyor. Bu nedenle, İvriz Kaya Kabartması'nın hem dini hem de jeopolitik anlamı olduğu düşünülüyor.

HER KAZI YENİ KEŞİFLERE KAPI AÇIYOR

İvriz, kaya kabartmasının yanı sıra, farklı dönemlere ait birçok önemli arkeolojik esere de ev sahipliği yapıyor.

1980'lerdeki kanalizasyon inşaatı sırasında, Finikece ve Hiyeroglif Luvice yazılı bir stelin alt kısmı ve bir heykel başı bulunmuştu. Ayrıca, bölgede üç adet daha Hiyeroglif Luvice yazılı blok keşfedildi.

Bu buluntular, İvriz'in sadece kaya kabartmasıyla değil, aynı zamanda bir su kült merkezi olarak da büyük öneme sahip olduğunu ortaya koyuyor.

TARİHİ VE DOĞAL GÜZELLİKLERİ SAYMAKLA BİTMİYOR

İvriz, sadece tarihi eserleriyle değil, aynı zamanda doğal güzellikleriyle de büyülü bir atmosfere sahip.

Bölgenin 0,5 km kuzeyinde bulunan Ambarderesi'nde İvriz Kalesi, Kızlar Oğlanlar Sarayı, İvriz Kaya Kabartması'nın bir küçüğü ve mağaralar oldukça göz alıcı.

2015 yılında yapılan bir arazi ziyareti sırasında Ambarderesi Vadisi'nde bulunan Hiyeroglif Luvice yazı içeren bir stel parçası, bu alanın da İvriz su kült merkezinin bir parçası olduğunu gösteriyor.

2016 yılında yapılan bir araştırmada ise, Ambarderesi Kabartması'nın karşısında bulunan bir mağarada Geç Hitit Dönemi'ne ait ritüellerin yapıldığına dair kanıtlar bulunduğu belirtiliyor.

UNESCO GEÇİCİ DÜNYA MİRAS LİSTESİ’NDE

İvriz’in tarihi ve kültürel mirasının korunması, bölgenin geleceği için büyük önem taşıyor.

Bu doğrultuda, 2013 yılında başlatılan KEYAR projesi kapsamında arkeolojik kazılar hızla devam etmekte.

Ayrıca, bölgenin kültürel ve doğal mirasını koruma amacıyla, 2017 yılında UNESCO Geçici Dünya Miras Listesi’ne dahil edilen İvriz, "İvriz Kültürel Peyzajı" başvurusu ile Dünya Mirası Listesi’ne kabul edilmek için çalışmalarını sürdürüyor.

Bölgeyi keşfedenler, yalnızca antik eserlerin izini sürmekle kalmıyor, aynı zamanda doğanın içinde kaybolarak suyun hayat kaynağı olduğu atmosferin tadını çıkarıyor. İvriz, tarih ile doğanın kusursuz bir şekilde iç içe geçtiği bir alan olarak, her köşesinde farklı keşifler vaat ediyor.