Konya'da kaybolan bir tarih: Üç tekerlekliler

Konya’da yıllardır yolcu ve yük taşımacılığında kullanılan üç tekerlekli araçlar, yerini modern araçlara bırakıyor. Bu durum, şehrin tarihi ve kültürü için bir kayıp. Fakat teknolojinin gelişmesi ve yol emniyeti gibi faktörler göz önüne alındığında, bu değişimin kaçınılmaz olduğu görülüyor.

KONYA’DA ÜRETİLMİŞ TÜM TÜRKİYE’YE SATILMIŞTI

Konya'da ilk üç tekerli bisiklet ve motosiklet 1960'lı yıllarda Esat Yurttabir tarafından üretilmiş ve tüm Türkiye'ye satılmıştı.

Yıllarca Konya trafiği içinde olan bu araçlar önden ve arkadan kasalı olarak üretildi. Önden kasalıların devrilme riski daha fazlaydı. Adına Triportör denilse de Konyalılar tarafından "üç tekerli" veya "üç tekerlekli" olarak bilinir.

Otobüs, minibüs ve otomobillerin yaygın olmadığı günlerde yolcu da taşıyorlardı. O günlerde Konya Caddelerinde en çok üç tekerlekli araçlar ve bisikletler vardı.

Triportörler 70'li yılların Konya'sında dolmuş olarak kullanılırdı.

Konyalılar'ın bir kısmı "tırtır" bir kısmı "pırpır" sosyete olanlarsa ya "Arçelik" ya da "triportır" derdi. Arçelik gerçekte markalarıydı, yani imalatçı firma ismiydi. İtalyan lisansı ile Eskişehir'de üretiliyordu.

Konya'da genelde Otogar, Öğretmen Evleri- İstasyon, Sedirler, Araplar gibi semtlere çalışırlardı.

KONYA'DA KAÇ TANE ÜÇ TEKERLEKLİ ARAÇ KALDI?

Yıllardır Karatay ilçesindeki Kadınlar Pazarı, Yeni Buğday Pazarı ve Eski Garaj bölgesinde müşterilerini bekliyorlar. 35 yıldır üç tekerlekli ile nakliye yapanlar var ama son yıllarda aralarına katılan hiç kimse yok. Sayıları hızla azalıyor.

Konya'da 2023 yılında 500'den fazla üç tekerlekli aracın trafiğe kayıtlı olduğu biliniyor. Bu sayının 2024 yılında 300'e kadar düştüğü tahmin ediliyor.

Üç tekerlekli araçların azalmasına neden olan faktörler şunlar olarak gösteriliyor:

• Teknolojinin gelişmesi: Teknolojinin gelişmesi ile birlikte daha modern ve güvenli araçlar üretilmeye başladı. Bu durum, sürücülerin üç tekerlekli araçlar yerine modern araçları tercih etmesine neden oldu.
• Sürücülerin yaşlanması: Üç tekerlekli araçları kullanan sürücülerin yaşlanması da araçların azalmasına neden olan bir diğer faktördür. Yaşlanan sürücüler, üç tekerlekli araçları kullanmakta zorlanmaya başladı ve modern araçlara geçiş yaptı.
• Yeni neslin ilgisizliği: Yeni nesil, üç tekerlekli araçlara pek ilgi göstermiyor. Bu durum da araçların satışlarının azalmasına ve sayılarının düşmesine neden oluyor.