Konya’dan kırmamakla başlayan, affetmeyle tamamlanan hayat dersi

Konya Akşehir'in yetiştirdiği, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Somut Olmayan Kültürel Miras Temsilcisi ve usta sanatçı Rıza Yaman, kırılgan yumurta kabukları üzerine yaptığı nakış ve ahşap oyma sanatıyla ilgi odağı olmaya devam ediyor.

Yaman, 1-8 Eylül tarihleri arasında Konya Taş Bina Sergi Salonu'nda açtığı serginin ardından, 16-25 Eylül 2025 tarihleri arasında saat 13.00-17.00 saatleri arasında Mardin'de sanatseverlerle buluşacak. Türkiye'de bu alanda pek az sanatçının bulunduğunu belirten Yaman, sanatı tanıtmak ve sevdirmek amacıyla Fethiye Halk Eğitimi Merkezi'nde ve Fethiye Kaymakamlığı Kültür Müdürlüğü bünyesinde atölye çalışmaları düzenliyor.

Yaman'ın yumurta kabuğu oyma sanatına ilişkin felsefesi oldukça derin. Kursiyerlerine ilk derste, "Çalıştığınız yumurtayı kırmamak için sevdiğiniz kişinin kalbini kırmamak için nasıl davranıyorsanız yumurtaya da öyle davranın" tavsiyesinde bulunan sanatçı, bu sanatı "kalb-i selim" olarak tanımlıyor. Kalp-i selimin ilk dersinin kimseyi kırmamak, son dersinin ise kimseye kırılmamak ve affedebilmenin terbiyesini kazanmak olduğunu belirtiyor.

SANATIN BİRLEŞTİRİCİ GÜCÜ VE KADİM KÜLTÜRDEKİ YERİ

Rıza Yaman, kendi hazırladığı "Sanatın Birleştirici Gücü" projesiyle kırılgan yumurta kabuğunu ahşap, sedef, gümüş kakma ve hat sanatı gibi daha dayanıklı malzemelerle bir araya getiriyor. Sanatın dostluk, barış, huzur ve sevgiye vesile olduğunu vurgulayan Yaman, Filozof İbn Rüşd'ün "Yumurta dıştan bir güçle kırılırsa yaşam son bulur, içten bir güçle kırılırsa yaşam başlar" sözünü hatırlatarak, yumurta kabuğunu sanata dönüştürmenin bir içsel dönüşüm olduğunu ifade ediyor.

Kadim kültürümüzde de önemli bir yeri olan yumurtanın, doğurganlığın, üretkenliğin ve yenilenmenin sembolü olduğunu belirten Yaman, Osmanlı İmparatorluğu döneminde 15. yüzyıldan itibaren devekuşu yumurtası üzerine yapılan sanat çalışmalarına değiniyor. Bu sanatın sadece Osmanlı topraklarında değil, daha geniş bir coğrafyada da uygulandığını arkeolojik kazılardan bildiğimizi ekliyor. Yumurta kabuğunun kötü enerjiyi bertaraf ettiğine ve doğurganlığı temsil ettiğine inanıldığı için tılsımlarda da kullanıldığını belirtiyor. Sultanların tuğralarının değerli taşlarla işlendiği devekuşu yumurtası askılarının, hem güç hem de bereket sembolü olarak kullanıldığını aktarıyor.

RIZA YAMAN'IN ESERLERİ VE KATKILARI

Rıza Yaman'ın eserleri, 2018 yılından bu yana Afyonkarahisar Hattat Ahmet Karahisari Kültür ve Sanat Merkezi bünyesindeki İsmail Kumartaşlı Yumurta ve Sanatları Müzesi'nde sergileniyor. Ayrıca, Muğla/Fethiye'de yaşayan down sendromlu engelli öğrencilere yönelik yumurta kabuğu boyama atölyeleri de düzenleyen Yaman'ın bu çalışmaları da müzede yer alıyor.

Sanatçı, 2022 yılında Uluslararası Büyükçekmece Kültür ve Sanat Festivali, Uluslararası Afyon Gastronomi Festivali gibi önemli etkinliklere katıldı. 2023 yılında ABD'de yayımlanan BEYOND The Hatchery dergisinde röportajı çıkan Yaman, sanatın insan yaşamına en büyük katkılarından birinin düşüncelerimizi, davranışlarımızı, kimliğimizi oluşturmaya destek olması ve kendimizi tanımamıza yardımcı olması olduğunu vurguluyor.