Konya’nın yeraltında saray hayatı yaşayan ilçesi

Tarihi çok eski olan; Hititler, Frigler, Persler, İskender İmparatorluğu, Romalılar ve Bizanslılar’ın eline geçen Sarayönü ilçesinin adı nereden gelmiştir? Sarayönü’nün ilk adı neydi, ne zaman ilçe oldu, bugünkü adını nasıl aldı? İşte Konya Sarayönü’nün geçmişine tüm yönelik merak edilenler.

SARAYÖNÜ NE ZAMAN TÜRK YURDU OLDU?

Konya Sarayönü ilçesinin tarihi çok eski. İlçe toprakları Hititler, Frigler, Persler, İskender İmparatorluğu, Romalılar ve Bizanslıların eline geçmiştir. Büyük Selçuklu Devleti, Anadolu (Türkiye) Selçuklu Devleti ve Osmanlılar zamanında ise, tamamıyla Türk yurdu olmuştur.

KERVANSARAYCILIKLA GEÇİNİYORLARDI

Sarayönü'nün ilk ahalisi kervancılık yapmak suretiyle geçimlerini temin ediyorlardı. Cihanbeyli yaylası üzerinden geçirilerek Tuz gölü havzasından alınan tuz, kira ile İzmir' e uzanan yol boyunca taşınırdı. 6 Demir Çağı'nda Sarayönü - Başhöyük, Sarayönü - Karatepe, İbrahim Dede gibi merkezlerde bu yolun devam ettiğini göstermektedir. Günümüz yol güzergahlarını incelediğimizde aşağı yukarı Prehistorik çağlardan itibaren yolların süreklilik gösterdiği anlaşılmaktadır. Sarayönü - Başhöyük ve Sarayönü İbrahim Dede yerleşmelerinde bulunan Mayken keramikleri, Maykenlerin Orta Anadolu' ya sadece deniz yoluyla Kilikia' dan ulaşmadıkları; Batıda Burdur, Akşehir, Sarayönü yoluyla ulaştıklarını göstermektedir.

HÖYÜKLERLE ÇEVRİLİ

Eski çağlarda Sarayönü ve çevresinde bulunan höyüklerden bazıları Sarayönü'nün önemini bir kat daha artırmaktadır. Kalkolitik çağdan demir çağını da içine alacak şekilde; Başhöyük, Karatepe, Akdoğan Höyük, Konar Höyük, İbrahim Dede Höyük, Pazar Höyük, Zengi Höyük, Gamel Höyük, İrıelik Höyük, Ladik Höyük, Ertuğrul Höyük, Çesmelisebil Höyük, Kuyulusebil Höyük ve Kurşunlu Kale Höyük yerleşmeleri bulunmaktadır.

SARAYÖNÜ YERLEŞME TARİHİ

Sarayönü önceleri Pir Hüseyin Cami çevresinde gelişmiştir. Bugünkü şehir merkezine kayması ise, II. Abdülhamit zamanında; Anadolu-Bağdat-Hicaz Demiryolları yapımı projesi çerçevesinde demiryolunun geçmesi ile sağlanmıştır. (1896) İlçeden geçen demiryolu ve binası bir Alman firmasına yaptırılmıştır.

Demiryolu' nun geçmesi ile ilçeye hareketlilik gelmiş bu durum milli mücadele yıllarında kendini göstermiştir. Halk da yeni yerleşim yerine 'İskele' demeye başlamıştır.

SARAYÖNÜ’NÜN İLK ADI NEYDİ, ŞİMDİKİ ADI NEREDEN GELMİŞTİR?

Sarayönü İlçesinin kuruluşu hakkındaki tarihi bilgilere göre; şehrin batısındaki Saiteli (Kadınhanı) ve güneyindeki Lâdik dağları eteğinde Bozok ili (öziçi) adı ile bilinen iki kasaba halkı, haçlı ordularının geçiş yolu üzerinde oldukları için bu orduların yağmasından kurtulmak istediler. Bu sebeple inlerin bulunduğu bugünkü yukarı mahalle (Tolobası) denilen yere göç ettiler. Çünkü inlerde emniyet ve saklanabilme imkanları mevcuttu. İşte bu yüzden kasabalarından göç edenler Sarayönü’nün kuruluşunda öncü olmuşlardır.

“Tolobası” adı ile anılan bu inlerin o zamanlar hem sığınak, hem de mesken olarak kullanıldığı tahmin edilmektedir. İlçemizin ismi de bu inlere bağlanır. Büyüklüğü, konforu ve kullanışlı olması bakımından saraya benzetilen bu inlerden dolayı buraya “Sarayini” ismi de denilmiştir. Zamanla bu isim “Sarayönü” olmuştur. Bir rivayete göre de ilçenin ismi inlerin yanında bulunan saraya bağlanır. İlçenin toprakları ve yerleşme merkezi bu sarayın önünde olduğu için “Sarayın Önü” denilmiştir. Bu zamanla “Sarayönü” olmuştur.

EKİPLER ALTYAPI KAZISI YAPARKEN BULDU, BENZERİ YOK

Sarayönü ilçesine adını veren yer altı şehrinin günümüzde ortaya çıkarılma şekli de dikkat çekiyor. Türkiye’nin en büyük yer altı şehri olduğu ve benzeri olmadığı değerlendirilen bölgede keşfedilen alan, belediye ekiplerinin kazını sırasında bulundu, 2 yılda yapılan çalışmalarla 20 bin metrekareye kadar genişledi.

Çalışmaları yürüten Konya Müzeler Müdürlüğü Arkeoloğu ve Kazı Başkanı Hasan Uğuz, alan hakkında şu bilgileri verdi:

“Araştırmalarımızda 19. yüzyıl Avrupalı seyyahlarının bu bölgeden Sarayini olarak bahsettiğini fark ettik. Burada yaşayan insanlar da bunu söylüyor. Buranın esas adı Sarayini. İnlerin çok geniş, konforlu, birbiriyle bağlantılı ve yüksek yaşam kalitesi sunan mimarisinden dolayı sarayı andırdığını ve bu manada Sarayini dendiği tespit ettik. Gerçekten bu yılki keşfimizde de bir ana cadde gibi tabir edebileceğimiz çok geniş bir koridor var. Bu koridorun sağında ve solunda bir sürü galeriler var. O galerileri de birbirine bağlayan tüneller var, koridorlar var. Sarayini yer altı şehrini diğerlerinden ayıran önemli özellik, çok fazla mekan olması, koridorların galerilerle birleşmesi ve insanlara adeta saray konforunda bir yeraltı şehri hazırlanmış olmasıdır.”

SARAYÖNÜ NEREDE, NASIL GİDİLİR?

Sarayönü ilçe merkezi Konya - Afyonkarahisar devlet kara yolunun 44. kilometresinde, 7 kilometre asfalt il yolu ile bağlı olup; Konya’ya 51 kilometre uzaklıktadır. İlçe merkezine Lâdik Mahallesi (8) km, Başhüyük Mahallesi (7) km, Gözlü Mahallesi (22) km, Çeşmelisebil Mahallesi (45), Kadıoğlu Mahallesi (57) km, Ertuğrul köyü (13) km, Kurşunlu Mahallesi (21) km, Bahçesaray köyü (19), Karatepe köyü (7) km, Yenicekaya köyü (9), Değirmenli Köyü (7), Büyükzengi Köyü (7), Özkent köyü (24), Kuyulusebil köyü (48), Karabıyık köyü (65), Boyalı köyü (70) uzaklıkta olup; bütün mahalle yolları asfalttır. Mahalleler arasındaki yollarda her mevsim ulaşım mevcuttur.

SARAYÖNÜ GÜNCEL NÜFUSU

TÜİK’in 2022 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre; Sarayönü’nün nüfusu 30 Aralık 2022 tarihi itibarıyla 27 bin 771 kişi. 13 bin 939 erkek nüfusu bulunan ilçedeki kadın nüfusu sayısı ise 13 bin 832. Sarayönü, nüfus bakımından merkez dışında Konya’nın 11’inci büyük ilçesi.

SARAYÖNÜ BELEDİYE BAŞKANI KİM?

Sarayönü Belediye Başkanı Nafiz Solak, Sarayönü ilçesinde 13 Şubat 1971 tarihinde doğdu. İlk ve orta öğretimini Sarayönü'nde tamamlamıştır. Babası gibi, öğretmen olan ablasının tayini üzerine, Ankara'nın Elmadağ İlçesine yerleşen Nafiz Solak, lise eğitimini burada tamamlamıştır. Öğrencilik yıllarında çeşitli spor dalları ile uğraşan Nafiz Solak öğrencilik yıllarında pek çok başarıya imza atmış ve sosyal bir öğrenci olarak lise hayatını tamamlamıştır. 4 kardeşin en küçüğü olan Nafiz Solak, üniversite hayatına Konya' da devam etmeyi tercih etmiş ve 1994 yılında Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesinden mezun olmuştur. Lise yıllarındaki başarılarını, üniversite yıllarında da devam ettiren Nafiz Solak başarılı bir Veteriner Hekim olarak iş hayatına atılmıştır.

1995 yılında vatani görevi için Edirne' ye giden Nafiz Solak, yedek subay olarak vatani hizmetini yerine getirmiştir. Askerlik sonrası mesleği olan Veteriner Hekimlik görevini 1997 yılından başlayarak 2003 yılına kadar Sarayönü Kaymakamlığı Hizmet Birliğinde sürdürmüştür. Serbest olarak çalıştığı dönemlerde siyasi hayata atılan Nafiz Solak, 2009 yılında AK Parti İlçe Başkanı olarak ilk siyasi başarısını elde etmiş ve 2013 yılında bu görevinden ayrılarak AK Parti Sarayönü Belediye Başkanı Adayı olmuştur. 30 Mart 2014 Mahalli İdareler Genel Seçiminde elde ettiği başarı neticesinde Sarayönü Belediye Başkanı olan Nafiz Solak, 31 Mart 2019 Yerel seçimlerinde 2. kez Belediye Başkanı olmuştur.

1990 yılından bugüne Sarayönü'nde yaşayan Nafiz Solak, evli ve 4 çocuk babasıdır.