Selçuklu'nun 'Pars' armalı kervansarayı: Taşhan

Anadolu Selçuklu Sultanı 3. Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından yaptırılan ve 1279'da tamamlanan Afyonkarahisar'ın Çay ilçesindeki Taşhan, görkemli mimarisi ve "pars" armasıyla dikkati çekiyor.

Aşağı Mahalle'deki İnönü Caddesi üzerinde bulunan, "Sultan Alaaddin Kervansarayı" ve "Çay Kervansarayı" olarak da bilinen tarihi yapının, 13. yüzyılda Ebul-Mücahit Yusufhan tarafından Mimar Mehmet oğlu Oğul Bey'e yaptırıldığı biliniyor.

12 ayak üzerinde tonoz örtülü, kagir yapısı ve kare planlı Anadolu Selçuklu dönemi mimarisiyle dikkati çeken kervansarayın mimarının simgesi olan "pars" arması, giriş kapısının üzerinde yer alıyor.

Uzun yıllar kervan yollarının uğrak mekanı olan ve Vakıflar Genel Müdürlüğünce 2016'da restorasyonu tamamlanan Çay Kervansarayı, bugün "Taşhan Aile Çay Bahçesi" olarak hizmet veriyor.

Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Güler, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Çay ilçesindeki tarihi Sultan Alaaddin Kervansarayı'nın kuzey-güney kervan yollarının ara yol güzergahının ana konaklama noktasında yer aldığını söyledi.

Sultan Alaaddin Keykubat zamanında yapımına başlanan kervansarayın 3. Gıyasettin Keyhüsrev döneminde bitirildiğini hatırlatan Güler, şöyle konuştu:

"Sultan Alaaddin Kervansarayı, aslında 3 yapıdan oluşan külliyenin birimlerinden bir tanesidir. Külliye de, medrese, cami ve kervansaray şeklindedir. Tarihi misyon içerisinde kervansarayların fonksiyonları bakımından önemlidir. Buraların işletilmesinde aktif rol alan birim de vakıflardır. Selçuklu ve Osmanlı devletleri zamanında da bu Sultan Alaaddin Kervansarayı vakıflarca işletilmiştir."

Türkiye'deki yol güzergahlarındaki değişimin ardından Sultan Alaaddin Kervansarayı'nın tarihi misyonunu tamamladığını vurgulayan Güler, "Bu mekanımıza yeni bir misyon bulamadığımızdan uzun yıllar bakımsız ve atıl bir vaziyette kalmıştır. Vakıflar Genel Müdürlüğünce 2000'li yıllarda başlatılan büyük onarımlar sayesinde 2016'da kervansarayın restorasyonu bitirildi. Taşhan, bugün kervansaray olarak değil de insanların dinlenebileceği, ihtiyaçlarını karşılayabileceği ve çay içebilecekleri bir mekan haline geldi." diye konuştu.

"Taşhan'ı kültürel bir mekan haline gelmesini istiyoruz"

Çay Belediye Başkanı Hüseyin Atlı da Taşhan'ın, ilçenin önemli bir tarihi değeri olduğunu belirterek restorasyonun da aslına uygun bir şekilde yapıldığını söyledi.

Taşhan için hedeflerinin, bu tarihi yapıyı korumak ve gelecek nesillere aktarmak olduğunu aktaran Atlı, "Bu süreçte de Taşhan için birtakım projelerimiz ve hedeflerimiz var. Böyle güzel bir tarihi eserin vakıf ya da belediye eliyle işletilmesi gerekiyor. Taşhan'ın yöresel el sanatlarımızın sergilendiği ve yemeklerimizin tanıtıldığı kültürel bir mekan haline gelmesini istiyoruz. Bu sayede Taşhan'ın ilçe turizmi ile ekonomisine ciddi katkı sunacağını düşünüyoruz. Yakın zamanda da Kültür ve Turizm Bakanlığı'mızdan Taşhan'ın işletmesinin belediyemize tahsisi konusunda girişimlerimiz olacak." ifadelerini kulandı.