Virüs nasıl bulaşır? Sağlık Bakanlığı’ndan ‘M-Çiçeği’ rehberi

Dünya Sağlık Örgütü'nün maymun çiçeği virüsünün yayılmasını "uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu" olarak tanımasının ardından, Sağlık Bakanlığı da ''2024 yılı M-Çiçeği (mpox) Rehberi''ni yayımladı.

Rehberde şu bilgilere yer verildi:

VİRÜS NASIL BULAŞIYOR?

Enfekte hayvanların kan ve vücut sıvıları ile doğrudan temasta ya da ısırık yoluyla insanlara bulaşabiliyor.Virüs, insandan insana da temasla ya da ortak eşya kullanımıyla geçebiliyor. Bugüne kadar bildirilmiş en uzun bulaşma zinciri altı-dokuz kişi.

BELİRTİ VE BULGULARI NELER?

Kuluçka süresi, genellikle 6-14 gün olmakla birlikte 1-21 gün arasında değişebiliyor. Ateş ile birlikte halsizlik, baş ağrısı, kas ağrısı, cilt döküntüleri gibi bulgular ve şikayetlerinden önceki son 21 gün içerisinde hastalık tanısı doğrulanmış biri ile temas edenler olası vaka olarak değerlendiriliyor. Vakanın kesin tespiti için ise PCR testi gerekiyor.

SEMPTOMLAR 2-4 HAFTA SÜRÜYOR

Semptomları genellikle 2-4 hafta süren ve kendi kendini sınırlayan maymun çiçeği ağır vakalara da yol açabiliyor. Orta Afrika’daki vakalarda yüzde 10 ile en yüksek ölüm oranı saptanırken, Batı Afrika’da bu oran yüzde 1. 2022 yılından sonra pandemik hale gelen formu ile bağışıklık sistemi normal kişilerde ölüm oranı binde 1’in altında.

OLASI VAKADA YAPILMASI GEREKENLER

Olası vaka ile karşılaşılması durumunda, standart enfeksiyon kontrol önlemleri tam olarak uygulanması gerekiyor. El hijyenine maksimum özen gösterilerek ve sırasıyla şu önlemlerin alınması isteniyor:

Hastaya cerrahi maske takılacak. Sağlık personeli N95 maske, gözlük veya siperlik, eldiven ve önlük gibi kişisel koruyucu ekipman kullanacak. Hastanın cilt lezyonlarından örnek alınacak.

Kesin vaka ile karşılaşılması durumunda, standart enfeksiyon kontrol önlemleri tam olarak uygulanacak. El hijyenine maksimum özen gösterilecek ve vücut sıvıları ile temas ve yakın temas önlemleri de uygulanacak.

"ÇİÇEK AŞISI HASTALIĞA KARŞI YÜZDE 85 ETKİLİ"

Raporda, çiçek hastalığına karşı aşının rutin uygulandığı dönemde çiçek aşısıyla aşılananlarda, çiçek aşısının maymun çiçeğini önlemede yaklaşık yüzde 85 oranında etkili olduğu belirtildi. Bu nedenle daha önce çiçek aşısı olanların hastalığı daha hafif geçirebileceği ya da hastalıktan korunabileceği ifade edildi. "Çiçek hastalığına karşı önceden aşı yapıldığının göstergesi olarak ön kol üst kısmındaki aşı izi kabul edilebilir." denildi.

İLK NE ZAMAN ORTAYA ÇIKTI?

M-Çiçeği, ilk olarak 1958 yılında Danimarka’da Kopenhag’a Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nden deney hayvanı olarak getirilen maymunlarda lezyonların görülmesi üzerine yapılan incelemelerde gösterilmiştir. Bu nedenle ilk isimlendirmesi Maymun Çiçeği (Monkeypox) olarak yapılmıştır.

1970 yılından itibaren 11 Afrika ülkesinde (Benin, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Gabon, Fildişi Sahili, Liberya, Nijerya, Kongo Cumhuriyeti, Sierra Leone ve Güney Sudan) insanlarda M-Çiçeği hastalığı bildirilmiştir.