Konya’daki obruklar, sel ve yangınlar! İklim değişikliğiyle mücadele artacak

İklim değişikliğiyle mücadeleyi önemli hamlelerle güçlendiren Türkiye, 2022 yılında çevreden enerjiye, sanayiden tarıma, şehirleşmeden ulaşıma kadar birçok alanda yürütülen projeleri tamamlayacak.

Türkiye, bütün dünya gibi iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini derinden hissediyor. Son haftalarda başkent Ankara'da, geçtiğimiz yıllarda Giresun, Rize, Artvin, Kastamonu, Bartın ve Sinop'ta yaşanan seller, Konya'da görülen obruklar, Antalya ve Muğla'da yaşanan orman yangınları, Marmara Denizi'nde görülen müsilaj, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini gözler önüne seriyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Enerji ve İklim Konulu Büyük Ekonomiler Forumu'nda, iklim değişikliği ve çevre sorunlarının insanlığın ortak meselesi olduğunu, bunlar karşısında verilecek cevapların küresel dayanışmanın ürünü olması gerektiğini anlattı. Türkiye'nin iklim değişikliği ve çevre sorunlarıyla mücadeleyi öncelikli meselelerden biri olarak gördüğünü vurgulayan Erdoğan, bu anlayışla Paris Anlaşması'nı onaylayıp 2053 yılı için net sıfır emisyon hedefini ve yeşil kalkınma devrimini ilan ettiklerini hatırlattı.

Paris Anlaşması'nın onaylanması sonrası süreç

Türkiye, son dönemde attığı adımlarla iklim kriziyle mücadelede yeni bir safhaya geçti. Geçen yıl ve bu yıl Türkiye için milat sayılacak adımlar atıldı. Bunların başında küresel sıcaklık artışının bu yüzyılın sonunda 1,5 dereceyle sınırlandırılmasını hedefleyen Paris Anlaşması'nın onaylanması geliyor. Paris İklim Anlaşması, 6 Ekim'de TBMM'de onaylandı. Anlaşmanın onaylanmasına ilişkin karar, 7 Ekim'de Resmi Gazete'de yayımlanırken Türkiye'nin Paris Anlaşması'na ilişkin onayı 11 Ekim'de BM Sekretaryası'na bildirildi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yaptığı açıklamalar ve Türkiye'nin iklim değişikliğiyle mücadelesi kapsamında atılan adımlar köklü, yapısal reformları da beraberinde getirdi.

Bunlardan ilki Çevre ve Şehircilik Bakanlığının adının "Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı" olarak değiştirilmesi oldu. Ayrıca İklim Değişikliği ve Uyum Koordinasyon Kurulu ve İklim Değişikliği Başkanlığının kurulması ile yeni dönemin ihtiyaçlarına cevap verecek kurumsal teşkilatlanma gerçekleştirildi. Böylece yeni süreçte Bakanlık, iklim değişikliğine ilişkin alanlarda çalışmalarına hız verdi.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum başkanlığında, İklim Değişikliği ve Uyum Koordinasyon Kurulunun ilk toplantısı gerçekleştirildi. Ulusal katkı beyanının güncellenmesi, uzun dönemli düşük karbonlu kalkınma stratejisinin hazırlanması, İklim Kanunu gibi konuların ele alındığı toplantıda, 22 Ekim 2021'de imzalanan mutabakat zaptı kapsamında yürütülecek proje önerileri ve öncelikli alanlara dair ortak bir çalışmanın yapılması konusu da görüşüldü.

Mutabakat zaptı kapsamında, iklim değişikliğiyle mücadelede kullanılmak üzere Türkiye'ye kazandırılan 3 milyar 157 milyon dolarlık finansmanla sanayi, tarım, ulaştırma, enerji, atık, inşaat, temiz enerji ve mikro-mobiliteye kadar birçok alanda iklim dostu yatırımların desteklenmesi amaçlanıyor.

İklim Kanunu'nda sona yaklaşıldı

İklim değişikliğiyle mücadele ve uyum çalışmaları için ülkenin yeni yol haritasını şekillendiren önerileri kapsayan Türkiye'nin ilk İklim Şurası bu yıl 21-25 Şubat'ta, iklim değişikliğinden en çok etkilenen illerden Konya'da gerçekleştirildi.

Şura'da sera gazı azaltımı, yeşil finansman, karbon fiyatlama, iklim değişikliğine uyum, yerel yönetimler, göç, adil geçiş ve sosyal politikalar, bilim ve teknoloji gibi 7 farklı alanda, Türkiye'nin yeni yol haritası belirlendi. 3 ay süren yoğun çalışmalar sonucu iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında, 2053 net sıfır emisyon ve yeşil kalkınma hedefleri doğrultusunda 217 yeni karar alındı.

Alınan bu kararlar, Türkiye'nin iklim değişikliği konusundaki taahhütlerini hukuki zeminde güçlendirecek İklim Kanunu'nun hazırlanmasında önemli bir referans kaynak olacak. Bakanlık, TBMM tarafından hazırlanacak İklim Kanunu için altlık olacak çalışmalarda sona yaklaştı. Hazırlıkların kısa süre içinde tamamlanması ve İklim Kanunu'nun Meclis gündemine gelmesi planlanıyor.

Ayrıca Bakanlıkça kurulacak Ulusal Emisyon Ticaret Sistemi kapsamında işletmeler için geliştirilecek karbon fiyatlama mekanizmasından elde edilecek gelirle, sanayicilerin temiz üretim ve yatırım süreçlerine destek olunacak. Bu çerçevede iş birliklerinin kurulmasına ortam sağlayacak Ulusal Yeşil Taksonomi Merkezi de oluşturulacak.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, "Ulusal Katkı Beyanımızı güncelliyoruz. Yol haritamızı teşkil edecek uzun dönemli iklim stratejimizi ve eylem planımızı bu yılın sonunda açıklayacağız." sözleriyle gündeme getirdiği İklim Değişikliği Uyum Stratejisi ve Eylem Planı, 2030 ve 2053 yıllarına dönük orta ve uzun dönemli hedefler kapsamında; 2015 yılında belirlenen Niyet Edilen Ulusal Katkı Beyanı da 2053 hedefleri doğrultusunda yıl sonuna kadar güncellenecek.

"Sıfır Atık" ile 265 milyon ağaç kurtarıldı

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, atık yönetiminden atık su arıtmaya, hava kalitesinin iyileştirilmesinden, denizlerin, akarsuların korunmasına, yeşil alanların artırılmasından bisiklet yollarının, yeşil yürüyüş yollarının yapılmasına kadar yüzlerce proje yürütüyor.

İklim değişikliğiyle mücadelede çevrenin korunması için en önemli adımlardan birini de atıkların geri dönüşümü oluşturuyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın himayesinde başlatılan "Sıfır Atık Projesi" kapsamında, 2017'de yüzde 13 olan geri kazanım oranı 2020 yılında yüzde 22,4, 2021 yılında ise yüzde 25’e yükseldi. 2023 yılı hedefi ise yüzde 35 olarak belirlendi.

Proje sayesinde 16,5 milyon ton kağıt/karton, 4,1 milyon ton plastik, 1,7 milyon ton cam, 0,4 milyon ton metal ve 1,5 milyon ton organik ve diğer geri dönüştürülebilir atıklar olmak üzere toplam 24,2 milyon ton atık ekonomiye geri kazandırıldı. Atıklardan 30 milyar lira ekonomik kazanç sağlandı. 3 milyon ton sera gazı salınımının önlendi ve 265 milyon ağaç kurtarıldı.

Deniz çöpleriyle mücadelede tüm kıyı illerinde il eylem planları hazırlanarak 2020'de "Sıfır Atık Mavi" hayata geçirildi. Sıfır Atık Mavi hareketiyle de 134 bin ton deniz çöpü toplanarak bertaraf tesislerine gönderildi.

Türkiye, doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı ve sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde çölleşme ve erozyonla mücadele konuları ile meteoroloji alanında bilgi teknolojileri ve iletişim altyapısı, meteorolojik afetlerin tahmini, erken uyarılar ve afet risk azaltımı konularında da ciddi çalışmalar yürütüyor.

İklim Portal çalışmaları sürüyor

Ulusal ve yerel iklim değişikliğine uyum politikalarının ve eylemlerinin merkezinde yer alan tüm paydaşların iklim değişikliği ile ilgili içerik ve bilgilere tek bir noktadan erişmesi ve karar vericilere rehberlik etmesi amacıyla Türkiye'nin ilk iklim değişikliği platformu olan İklim Portal kurulması çalışmaları da devam ediyor.

İklim Portal ile karar alma süreçlerinde ve bilimsel çalışmalarda gerekli olan içeriğin etkili bir şekilde toplanması, tüm paydaşların bu içeriğe erişimi ve kullanımının sağlanması amaçlanıyor.

İklim değişikliğiyle mücadele kapsamında ilgili üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetimler, akademisyenler ve sivil toplum kuruluşları tarafından gerçekleştirilen çalışmalara ait bilgi, belge ve dokümanların yer alacağı portalın, konu ile ilgili bir başvuru kaynağı olması ve vatandaşlarda da iklim değişikliği konusunda farkındalık oluşturması hedefleniyor.

Teknik arka plan ve kullanıcı ara yüzünü içeren tasarım süreci tamamlanmak üzere olan portalın, bu yıl içinde açılması planlanıyor.