Romanlara ve filmlere konu olan ajan! İngiliz Kemal

Milli Mücadele döneminin dikkat çeken isimlerinden Ahmet Esat Tomruk, nam-ı diğer İngiliz Kemal, yıllar sonra yeniden gündeme geldi.

Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), resmi internet sitesindeki “Özel Koleksiyon” bölümünde, İngiliz Kemal hakkında olumsuz görüş içeren 26 Aralık 1940 tarihli istihbarat raporunu kamuoyuyla paylaştı.

Milli Emniyet Hizmeti Riyasetinin (MAH) görüşünü içeren ve Genelkurmay Başkanlığına yazılan söz konusu raporda, "İngiliz Kemal uzun zamandan beri Hizmetin alaka ile takip ettiği bir adamdır. 'İngiliz Kemal', 'Boksör Kemal', 'Kemal Esat', 'Gözlüklü Kemal' gibi muhtelif isimler taşıyan bu adam zaman zaman ortaya çıkmakta ve yüksek makamlara arzı hizmet ederek bazı kıymetsiz malumatlar vermektedir. Verdiği haberler yurt dışında yaptığı geziler esnasında görüp duyduklarından ve ekseriya ağız havadislerinden ibaret olup her vatandaşın yapmak mecburiyetinde olduğu vazife çerçevesinin hududu içinde kalmaktadır. Bir zamanlar bu durumundan Hizmetçe de istifade düşünülmüş ve bazı işlerde tecrübe edilmişse de samimi ve dürüst bir karakter taşımadığı sonucuna varıldığı için alaka kesilmiştir.” ifadelerine yer verildi.

Raporun devamında; “Bulgarlarla fazlaca temas etmekte ve bir İngiliz kadını ile de metres hayatı yaşamaktadır. Metresi Dorti Brayit ile beraber son zamanlarda İstanbul'da çalışan İngiliz İstihbarat Servisi'ne de müracaatla hizmet teklif etmişlerse de bunların başka servisler tarafından provoke edilmiş olmalarından endişe edildiği için İngilizlerce yüz verilmemiş ve bunun üzerine Alman istihbaratı ile temasa geçmek üzere çalıştıkları duyulmuştur. Sarhoş ve kumarbaz olduğu da öğrenilen bu adamdan istifade melhuz olmadığı gibi verdiği veya vereceği haberler de itimada layık olmaktan uzaktır. Şimdi Bulgaristan'da bulunan Kemal'in durumunun takip edilmekte olduğunu saygılarımla arz ederim." diye kaydedildi. Raporda, Ahmet Esat Tomruk'un fotoğrafı da yer aldı.

ALMAN BÜYÜKELÇİYE MEKTUP YAZAN MUHTAR TAKİP EDİLDİ

MİT’in arşivinde paylaşılan bir diğer belge ise, Alman diplomat ve devlet adamı Franz von Papen ile ilgili oldu.

1942 yılında Türkiye’de Almanya Büyükelçisi olarak görev yapan Von Papen’e, İzmir Karşıyaka Şemikler Köyü Muhtarı Şakir tarafından gönderilen mektup üzerine hazırlanan rapor da gün yüzüne çıkarıldı.
Von Papen’in Şakir’e yazdığı 9 Mart 1942 tarihli mektupta, "Türk milletinin muhtelif tabakalarından almış olduğum tebriknameler meyanında sizinki bilhassa memnuniyetimi mucip olmuştur. Beni hatırlayarak iyi temennilerde bulunmanızdan dolayı kalbi teşekkürlerimi sunarım. Milletlerimiz arasındaki büyük dostluğun takviyesi için bundan sonra da çalışabileceğimden bahtiyarım. Bilvesile en iyi temennilerimi saygılarımla beraber sunarım." ifadeleri yer aldı.

İzmir Merkez Amirliğinin konuya ilişkin 21 Nisan 1942 tarihli yazısında ise, "Alman büyük elçisi Von Papen'in, Şemikler köyü muhtarı Şakir'e yazdığı bir teşekkür mektubunun fotoğrafı bağlı olarak sunulmuştur. Köyün bağlı bulunduğu nahiye ve kaza zarf üzerinde tasrih edilmediğinden postahane mürselünileyhini arattırmışsa da bulamamış ve bir kere tetkik edilerek tekrar Von Papen'e iade edilmek üzere merkezimize göndermiştir. Merkez Şemikler köyünün Karşıyaka nahiyesine bağlı olduğunu tespit ederek Şakir'in Almanlarla dereci alakasını öğrenmek maksadıyla sureti hususiyede tavzif ettirdiği bir posta müvezziini köye kadar göndererek mektubu Şakir'e teslim ve bu vesileyle de bu mevzu etrafında görüşmesini temin ettirmiştir. Şakir, Von Papen'i şahsen tanımamakla beraber Almanlara karşı beslediği sempati dolayısıyla gazetede okuduğu bomba hadisesini müteakip Von Papen'e bir mektup yazarak hadiseden sağ olarak kurtulmasından mütevellit memnuniyetini izhar ettiğini söylemiştir. Saygılarımla arz eylerim." sözleri kaydedildi.