Çandarlı Halil Paşa neden idam edildi?

Çandarlı Halil Paşa’nın ne zaman doğduğu bilinmese de güçlü bir aileden geldiği ve medrese eğitimi aldığı konusunda tarihçiler birleşmiştir. Osmanlı Dönemi’nde ilmiye sınıfı olarak adlandırılan medreselerde eğitim görmüş bir devlet adamıdır. Babası Çandarlı İbrahim Paşa ve dedesi Çandarlı Kara Halil Hayreddin Paşa da devletin en üst makamlarında görev yapmıştır.

Sadrazam olduktan sonra özellikle Fatih Sultan Mehmed’in babası II. Murat’ın oğlunu kaybetmesi devlet işlerinden uzaklaşıp Manisa’ya çekilmesinden sonra devleti bizzat yönettiği bilinir. Ardından oluşan Haçlı ittifakına karşın Sultan Murat’ı ikna edip saltanatı geri aldıran ve Fatih Sultan Mehmed’in tahttan inmesine de sebep olmuştur.

Varna Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin büyük bir galibiyet kazanmasının ardından yıldızı tekrar parlayan Çandarlı Halil Paşa II. Murat’ın vefatından sonra da sadrazamlık görevine devam etmiştir.

Bu dönemde Fatih Sultan Mehmed’in siyasi kaygılarla Çandarlı’yı görevden almadığını ifade eden tarihçiler, özellikle İstanbul’un fethi konusundaki fikir ayrılıkları Çandarlı Halil Paşa’nın sonunu hazırlamıştır.

İstanbul kuşatması devam ederken Avrupa'da yeni bir haçlı ittifakı ortaya çıkacağından endişe ettiğini ve bu nedenle kuşatmanın zayıflatılmasını ve hatta kaldırılmasını tavsiye eden Halil Paşa’nın tavsiyeleri orduda ve devlet kapılarında rüşvet aldığı söylentilerinin dolaşmasına neden olduktan sonra Fahir Sultan Mehmet’in askeri dehasıyla gerçekleşen fetihten sonra 1 Haziran 1453'te II. Mehmed bu dedikoduları çok ciddiye aldığını açıklayarak başvezir Çandarlı Halil'i görevinden azletti. Çandarlı Halil Paşa ve çocukları tutuklandı. Çocukları daha sonra serbest bırakıldı ama Çandarlı Halil Paşa Yedikule’de Altın Kapı’da 40 gün hapis edildi. 10 Temmuz 1453 tarihinde gözlerine mil çekildi ve idam edildi. Boyun eğeceği yerde sultana dik baktığı iddia edilir. Daha sonra oğlu İbrahim Paşa tarafından İznik’e götürülüp türbesine gömüldü.