Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın belediyeler yasasına dair sözleri yeni bir düzenleme sinyali verdi. Peki, Türkiye’de belediyecilik nasıl gelişti ve bugün hangi sorunlarla karşı karşıya?

Türkiye’de belediyecilik, köklü bir geçmişe sahip. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçte yerel yönetimlerin şekli, kapsamı ve görev dağılımları birçok kez değişti. Ancak bugün gelinen noktada, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın işaret ettiği gibi, özellikle büyükşehir belediyeleriyle ilgili bazı yapısal sorunlar daha fazla göz ardı edilemez hale geldi.

Belediyeciliğin Osmanlı’daki ilk izlerine 1827 yılında kurulan İhtisap Nezareti veya diğer adıyla İhtisap Ağalığı ile rastlıyoruz. Bu teşkilat, bugünkü belediyelerin bazı görevlerini yerine getiriyordu. Ancak o dönemki yapının dar kapsamlı ve merkeziyetçi olduğu açıktı. 1864 yılında çıkarılan Vilayetler Nizamnamesi ile belediyecilik, valilikten ayrı bir kimlik kazanmaya başladı. Ancak Osmanlı’nın son yıllarındaki ekonomik ve siyasi krizler, bu yapıların gelişmesini sekteye uğrattı.

Cumhuriyetin ilanıyla birlikte ise yerel yönetimlerde köklü bir değişim yaşandı. Avrupa’daki örneklerden esinlenerek vilayetlerde valilikle birlikte belediyecilik hizmetleri yapılandırıldı. Bu dönemden itibaren belediye başkanlıkları, yerel yönetimlerin asli unsuru haline geldi.

2012’de yürürlüğe giren Büyükşehirler Yasası, şehirlerdeki yerel hizmetlerin daha etkin yönetilmesini amaçladı. Ancak aradan geçen sürede bu düzenlemenin özellikle coğrafi olarak geniş alanlara yayılan büyükşehirlerde bazı sıkıntılara yol açtığı görüldü.

Özellikle büyük yüz ölçümlere sahip şehirlerde, merkezden yüzlerce kilometre uzakta bulunan ilçelere hizmet götürmek büyük bir sorun haline geldi. Mezarlık hizmetlerinden altyapı çalışmalarına kadar birçok konuda belediyelerin yetersiz kaldığı, ilçe belediyeleri ile Büyükşehir belediyeleri arasında da sorunlar yaşandığı biliniyor. Bu arada Konya Büyükşehir belediyesini istisna tutmak lazım. Zira yeni Büyükşehir yasası Konya’da 2014 yılından bu tarafa başarı ile uygulanıyor.

Yalnızca büyükşehirler değil, küçük şehirlerde de aksaklıklar yaşanıyor. Halkın belediyelerden beklentisi hızla artarken, yasal boşluklar ve yetersizliklerden kaynaklı sıkıntılar mevcut.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın işaret ettiği yeni yasa ihtiyacı, sadece siyasi bir mesele değil, doğrudan halkın yaşamını etkileyen bir düzenleme talebidir. Bu noktada önemli olan, tüm siyasi partilerin ve yerel yönetim uzmanlarının sürece katılımıyla geniş bir mutabakat sağlanmasıdır. Çünkü mesele sadece kanun yapmaktan ibaret değil; belediyeciliği daha etkin, kapsayıcı ve vatandaş odaklı hale getirmektir.

Yerel yönetimlerin çağın ihtiyaçlarına uygun şekilde yeniden yapılandırılması kaçınılmaz. Umarız bu süreçte halkın beklentileri ve yerelde yaşanan gerçek sorunlar dikkate alınarak kapsamlı ve kalıcı bir çözüm bulunur.