13 Ağustos 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği değişikliği, şehircilik uygulamaları ve inşaat hukukuna ilişkin birtakım yenilikler getirmiştir. Düzenleme, hem yatırımcıları hem de vatandaşları ilgilendirmektedir.

Kamuoyunda en çok dikkat çeken değişiklik şüphesiz, 2017 yılından itibaren yapımı yasaklanan 1+0 dairelerin yapımı tekrardan mümkün hale gelmesi olmuştur. Değişiklik ile bağımsız bölümlerin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla oturma odalarında yatak nişi yapılabilmesine izin verilmiştir. Bu nişlerin dar kenarının en az 2,5 metre, alanının ise en az 9 metrekare olması zorunludur. Böylece başta büyükşehirler olmak üzere konut talebini karşılamak amaçlanmıştır. Uygulama, özellikle tek kişilik hanelerin barınma ihtiyacına yönelik yeni bir konut tipi doğururken, tapu ve kat mülkiyeti uygulamalarında da yeni değerlendirmeler gerektirecektir. 1+0 dairelerin tekrardan yasallaşma gereksinimi toplumumuzda yaşanan sosyoekonomik değişimi de gözler önüne sermektedir.

Bununla beraber büyük projelerde sosyal donatı yükümlülükleri getirilmiştir. İnşaat alanı 15 bin metrekareyi ve 150 bağımsız bölümü geçen konut projelerinde en fazla 200 metrekare büyüklüğünde gündüz bakımevi alanı ayrılması zorunlu hale gelmiştir. 25 bin metrekareyi ve 250 bağımsız bölümü aşan projelerde ise aile sağlığı merkezi inşası öngörülmüştür. İlk 250 konut için 120 metrekare, sonraki her 500 konut için ilave 50 metrekare alan ayrılacaktır. Bu alanlar ise emsal hesabı dışında bırakılacaktır. Böylece getirilen yükümlülüğü dengeleyen bir düzenleme olmuştur.

Vatandaşları doğrudan ilgilendiren bir başka değişiklik, iskânlı binalarda tadilat süreçlerine ilişkindir. Dış sınırları, emsali, inşaat alanını, saçak yüksekliğini ve kullanım amacını değiştirmeyen yenilemelerde artık imar planı engeli bulunmamaktadır. Bu hüküm, küçük ölçekli tadilatların daha kolay yapılabilmesine imkân sağlarken, hukuki açıdan mülkiyet hakkının kullanımını da kolaylaştırmaktadır.

Düzenleme, yaşlı nüfus ve erişim ihtiyacı olan bireyler için binaların daha uygun hale getirilmesini de amaçlamaktadır. Kapı genişliklerinin en az 1,5 metre olması, koridorlarda küpeşte yapılması ve giriş kapılarının farklı renk ya da malzemeyle ayırt edici hale getirilmesi bundan böyle zorunludur.

Bu değişikliğin yürürlüğe girdiği 13.08.2025 tarihinden önce ruhsat başvurusu yapılmış, noter onaylı sözleşmesi düzenlenmiş veya ihalesi gerçekleştirilmiş projeler yeni sosyal donatı yükümlülüklerinden muaf tutulmuştur. Bu şekilde devam eden yatırımların etkilenmesi önlenmiştir.

Genel olarak yapılan değişiklikler şehirleşmeye ilişkin yeni yükümlülükler ve kolaylıklar getirmektedir. Yatırımcılar açısından proje planlamasında dikkate alınması gereken yeni yükümlülükler söz konusudur. Vatandaşlar için ise hem tadilat süreçlerinde hem de erişilebilirlik bakımından bazı kolaylıklar ve güvence hükümleri öne çıkmaktadır. Değişikliklerin sektöre etkisi olacağı gibi yeni hukuki ihtilaflar doğurması da muhtemeldir.